Tôi tới Hồ Kẻ Gỗ vào một ngày đông lạnh, sương giăng kín mặt hồ. Nếu như trước đây, những gì tôi biết về hồ Kẻ Gỗ chỉ gói gọn trong những trang sách, những bài viết về một địa danh gắn liền với lịch sử thì khi thực sự đặt chân đến đây, mọi thứ hiện ra trước mắt tôi không chỉ là một hồ nước mênh mông, mà còn là một miền ký ức chất chứa những mất mát và hy sinh.

Chúng tôi lên thuyền, băng qua làn nước tĩnh lặng để tiến vào khu vực giữa lòng hồ, có ngôi Đền thờ anh hùng liệt sĩ mới được dựng lên. Từng đợt gió lạnh thổi qua, mang theo cảm giác như chạm vào những điều gì đó rất xa xưa, rất thiêng liêng.

Càng đến gần ngôi đền, câu chuyện về những con người đã ngã xuống trong trận chiến tại sân bay Libi năm xưa càng trở nên rõ nét hơn. Những điều mà trước đây tôi chỉ đọc trên trang giấy, giờ đây đang hiển hiện trước mắt, ngay dưới làn nước sâu thẳm của hồ Kẻ Gỗ.

Hơn nửa thế kỷ trước, nơi đây là một phần của tuyến chi viện quan trọng cho chiến trường miền Nam. Sân bay dã chiến Libi được xây dựng gấp rút để phục vụ nhiệm vụ chiến đấu, nhưng chưa kịp hoàn thành sứ mệnh thì đã bị bom đạn san phẳng vào đêm 7/1/1973. Những người lính trẻ, mang trong mình lý tưởng bảo vệ Tổ quốc, đã vĩnh viễn nằm lại nơi này khi trận mưa bom trút xuống. Hòa bình lập lại, mặt trận xưa chìm vào lòng hồ Kẻ Gỗ, cùng với đó là những ký ức đau thương và sự hy sinh lặng thầm của bao con người.

Khi nước hồ Kẻ Gỗ dâng lên, những gì thuộc về sân bay Libi gần như biến mất, nhưng sự mất mát vẫn còn đó trong ký ức của thân nhân các liệt sĩ, của những người dân từng chứng kiến cuộc chiến. Đã có những người lặng lẽ tìm về nơi đây, thắp một nén nhang bên bờ hồ, như một cách để tưởng nhớ những người đã khuất.

Năm 2011, một nhóm người từ TP. Hồ Chí Minh đã quyên góp để dựng một ngôi miếu nhỏ, như một điểm tựa tâm linh cho những linh hồn còn vương vấn giữa trời nước mênh mông. Nhưng phải đến năm 2022, ý nguyện xây dựng một đền thờ thực sự mới được hình thành.

Thể theo nguyện vọng của người dân địa phương và thân nhân các liệt sĩ, Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance cùng Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ đã vận động tài chính để thực hiện công trình này. Sự kêu gọi ấy nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ từ nhiều cá nhân, tổ chức trên khắp cả nước. Có những doanh nghiệp, những nhà hảo tâm đóng góp tài chính, nhưng cũng có những cựu chiến binh, những người từng là đồng đội của các liệt sĩ, gửi đến đây không chỉ vật chất mà còn cả tấm lòng.

Công trình không chỉ là một ngôi đền thờ, mà còn là một biểu tượng nhắc nhở về lịch sử, về những con người đã hy sinh mà tên tuổi có thể chưa bao giờ được nhắc đến.

Chúng tôi bước vào ngôi đền giữa lòng hồ trong không khí trầm mặc. Sau khi đọc danh sách 62 liệt sỹ hi sinh tại Kẻ Gỗ được khắc tên trên bia đá tại đền thờ, tôi châm một nén nhang, cúi đầu trước ban thờ. Giữa cái lạnh của mùa đông, tôi bỗng cảm nhận được một sự ấm áp lan tỏa từ những con người đứng xung quanh – những đồng nghiệp của tôi, những người dân địa phương, những cựu chiến binh tìm về đây để tưởng nhớ đồng đội cũ. Không ai nói gì, nhưng tôi hiểu, trong lòng mỗi người đều chất chứa những suy tư riêng.

Mặt hồ Kẻ Gỗ vẫn mênh mang, bốn bề lặng gió. Dưới lòng hồ ấy, những câu chuyện, những số phận, những giấc mơ còn dang dở của bao con người vẫn còn đó, vĩnh viễn nằm lại cùng với những gì thuộc về quá khứ. Và chúng tôi, những người đang đứng ở đây hôm nay, chỉ có thể bày tỏ lòng biết ơn bằng những nén tâm nhang, bằng việc tiếp tục kể lại câu chuyện này để không ai bị lãng quên.

Hồ Kẻ Gỗ ngày nay không chỉ là một công trình thủy lợi quan trọng mà còn là một chứng nhân lặng lẽ của lịch sử. Ngôi đền giữa lòng hồ không chỉ là nơi tưởng niệm, mà còn là lời nhắc nhở về sự hy sinh của những con người đã đi qua chiến tranh để đất nước có ngày hòa bình. Một nén nhang được thắp lên không chỉ là để tưởng nhớ, mà còn là để tri ân, để nhắc chúng ta rằng quá khứ không bao giờ nên bị lãng quên.

Rời khỏi đền thờ, tôi ngoái nhìn lại một lần nữa. Nơi đây từng là một chiến trường khốc liệt, nay là một vùng nước mênh mang, ôm trọn bao ký ức của quá khứ. Trong sự tĩnh lặng ấy, tôi cảm nhận được sự kết nối giữa những người đã khuất và những người đang sống, giữa lịch sử và hiện tại.

Và trong khoảnh khắc ấy, tôi chợt nhận ra rằng, bằng những việc làm nhỏ bé, một bài viết, một lời kêu gọi, hay đơn giản chỉ là một nén tâm nhang, tôi cũng đã góp một phần nhỏ vào việc giữ gìn ký ức ấy. Những nén hương vẫn âm thầm cháy, như một lời tri ân, một sự nhắc nhớ rằng lòng biết ơn sẽ không bao giờ lụi tàn trong trái tim của những người ở lại.

Lê Anh