Những ngày cuối tháng 7, nhóm phóng viên tìm về mảnh đất thiêng trong lòng hồ Kẻ Gỗ (xã Cẩm Mỹ, huyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh), nơi ghi dấu chiến công và sự hy sinh oanh liệt của biết bao người con Hà Tĩnh góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Máu xương của những người lính thanh niên xung phong, công nhân quốc phòng, dân công hỏa tuyến, dân quân tự vệ; cán bộ, công nhân ngành lâm nghiệp và nhân dân địa phương đã đổ xuống trong quá trình tham gia xây dựng, chiến đấu bảo vệ sân bay Libi và con đường 22 huyền thoại.
Cuối năm 1972 đầu năm 1973, sân bay dã chiến Libi có chiến lược quan trọng, đặc biệt có nhiệm vụ chống chiến dịch “Lam Sơn 719” của Mỹ - Ngụy. Đây là chiến dịch leo thang táo tợn với âm mưu lập “vành đai lửa” từ Đèo Ngang sang tận Xê Pôn (Lào), cắt đứt toàn bộ tuyến chi viện của ta vào chiến trường Nam - Trung Bộ và Tây - Nam Bộ.
Mỹ tập trung đánh phá xuống khu vực này hàng nghìn tấn bom đạn, hàng trăm chiến sỹ đã anh dũng hy sinh nơi mảnh đất này.
Gắn với lịch sử của sân bay dã chiến Libi là con đường chiến lược 21, 22 huyền thoại, một trong những tuyến lửa khốc liệt trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ bắt nguồn từ Ngã ba Thình Thình tới Đèo Ngang.
Ông Đào Văn Tinh, Chủ tịch Hội Cựu Thanh niên xung phong tỉnh Hà Tĩnh cho biết, trong cuộc chiến tranh chống Mỹ, sân bay dã chiến Libi và con đường 21, 22 có nhiệm vụ rất quan trọng, là huyết mạch giao thông chi viện cho chiến trường miền Nam.
Lực lượng chủ yếu tham gia xây dựng vùng chiến lược này là dân quân các xã ở huyện Cẩm Xuyên, công nhân nhà máy gạch Cầu Họ (Cẩm Xuyên) và lực lượng thanh niên xung phong tỉnh Hà Nam.
"Thời bấy giờ, tuyến đường 1A không còn là tuyến vận tải chính khi không quân Mỹ liên tục cày xới bằng B52, tàu chiến Mỹ án ngữ ngay Đèo Ngang sẵn sàng nhả đạn, rất nhiều người hy sinh khi tham gia xây dựng sân bay dã chiến Libi và con đường 22 huyền thoại", ông Tinh nói.
Đầu năm 1971, con đường chiến lược 22 được hoàn thành, nhằm góp phần "chia lửa” cho Quốc lộ 1A và đường 15, khơi thông mạch máu giao thông Bắc - Nam. Phát hiện ra tuyến đường chiến lược này, Mỹ ngày đêm điên cuồng bắn phá.
Mặc cho mưa bom, bão đạn, lực lượng thanh niên xung phong, dân công, bộ đội ở đây bất chấp hiểm nguy san lấp mặt đường đảm bảo giao thông thông suốt cho những chuyến xe kịp thời ra tiền tuyến.
Rất nhiều hố bom B52 Mỹ ném xuống còn sót lại tại mảnh đất này.
Một cựu thanh niên xung phong tại xã Cẩm Mỹ (Cẩm Xuyên) từng tham gia xây dựng sân bay dã chiến Libi chia sẻ, những trận ném bom B52 ác liệt vùi lấp hàng trăm thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến và bộ đội ta.
Với sự hy sinh xương máu của không biết bao nhiêu người, con đường 21, 22 huyền thoại hoàn thành góp phần cho cuộc trường kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Ông Nguyễn Đình Phú, xã đội trưởng xã Cẩm Mỹ, huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) là một thành viên nhiều năm đi tìm hài cốt các liệt sỹ tại Libi cho biết, từ năm 1998 đến nay, chính quyền và nhân dân Hà Tĩnh cất bốc hàng trăm ngôi mộ nằm rải rác trong rừng sâu, dưới đáy hồ, quy tập về nghĩa trang liệt sỹ huyện Cẩm Xuyên, nhưng tất cả đều chưa xác định được tên.
Hài cốt của các chiến sỹ bị vùi lấp trong các hố bom nên trong quá trình cất bốc có thể hài cốt của người này lẫn lộn với người khác.
Theo ông Phú, hiện nay còn rất nhiều hài cốt các chiến sỹ vẫn còn nằm lại trong rừng sâu, chính quyền và nhân dân Hà Tĩnh đang tiếp tục tìm kiếm. Miếu thờ các liệt sỹ cũng được dựng lên trong lòng hồ Kẻ Gỗ để tri ân các chiến sỹ đã anh dũng hy sinh.
"Với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn'', “Ăn quả nhớ người trồng cây”, hàng năm, chính quyền và nhân dân địa phương tìm về Miếu thờ Libi để thắp những nén hương thơm, tri ân những chiến sỹ ngã xuống nơi mảnh đất thiêng này", ông Phú nói.
